PRZETWÓRSTWO
Branża spożywcza
Konopia jest rośliną, której plon ma szerokie zastosowanie w branży spożywczej. Nasiona konopi są cenną odżywką i posiadają szerokie właściwości zdrowotne. Cechują się dużą zawartością tłuszczu, białka, witamin, soli mineralnych oraz lecytyny, niezbędnej do sprawnego funkcjonowania tkanki nerwowej.
W branży spożywczej wykorzystuje się zarówno nasiona konopi niełuskane i nieprzetworzone, jak i przetworzone w różnej postaci:
W branży medycznej zastosowanie mają nasiona, a także wiechy (kwiatostany groniaste złożone) zawierające liczne kannabinoidy, m.in. kanabidiol (CBD). Z nasion wytłacza się olej konopny, który w czystej postaci stanowi doskonały składnik diety oraz stanowi bazę do wytwarzania suplementów diety. Z wiech konopnych wytwarza się pastę CBD lub ekstrahuje olej z wysoką zawartością tego kannabinoidu.
Konopia, a właściwe paździerze konopne i włókno konopne, mają szerokie zastosowanie w branży budowlanej. Wykorzystanie materiałów roślinnych w budownictwie prowadzi do korzystnego bilansu dwutlenku węgla, ilość pochłoniętego i zmagazynowanego w czasie wzrostu w tkankach roślin, może przewyższyć ilości wyemitowane podczas produkcji oraz utylizacji reszty materiałów wykorzystanych przy powstawaniu budynku. Jest to o tyle istotne, iż bardzo duża część dwutlenku węgla wytwarzanego przez człowieka, powstaje właśnie z branży budowlanej.
Hempcrete czyli beton konopny, jest innowacyjnym, kompozytowym materiałem, którego podstawowym składnikiem są paździerze uzyskane w procesie obróbki konopi włóknistych. Spoiwem kompozytu jest wapno, które może być wzbogacone dodatkami oraz woda. Hempcrete może być wykorzystywany do budowy ścian, w kostrukcjach szkieletowych, izolacji dachu czy izolacji podłóg.
Włókno konopne wykorzystuje się do wytwarzania ekologicznego materiału izolacyjnego, stanowiącego pełnowartościowy zamiennik wszechstronnie stosowanych izolacji mineralnych, i kamiennych. Materiał ten wyróżnia się wysokimi właściwościami akustycznymi i termicznymi, a dzięki impregnacji przy pomocy naturalnej sody stanowi ochronę przeciwpożarową.
Obecne i przyszłe regulacje prawne oraz dyrektywy europejskie w zakresie ekologii, skupiają się coraz mocniej na ograniczeniu emisji dwutlenku węgla w różnych branżach i poszukiwaniu wydajniejszych sposobów osiągnięcia założonych ograniczeń emisyjnych. Hempcrete jest materiałem, który może odegrać istotną rolę w polityce zrównoważonego budownictwa, zapewniając korzystny bilans CO2 w czasie całego cyklu życia materiału.
Wykorzystanie konopi włóknistych w branży tekstylnej wraca do łask. Zalety ubrań z konopi doceniali już starożytni Egipcjanie i Grecy i aż do połowy XIX wieku były najczęściej stosowanym włóknem tekstylnym. Tekstylia konopne są jednymi z najwytrzymalszych materiałów pochodzenia naturalnego, m.in. pierwsze mocne dżinsy czy flaga USA produkowane były właśnie z włókien konopnych.
Od lat 90. XX wieku branża tekstylna coraz częściej znów sięga po ten surowiec. Z włókien konopnych produkuje się liny, sznurki i grube nici, dywany, maty, włókniny, worki filc, ale także delikatną i połyskującą przędzę, z której można wytwarzać lekkie i miłe w dotyku tkaniny. Obecnie poza dżinsami, rynek oferuje wiele innych wyrobów tekstylnych z surowca konopnego obejmujących ubrania, stroje sportowe, śpioszki i ubranka dla niemowląt i dzieci czy bieliznę. Produkty te wykonane z naturalnych włókien, nie poddawanych obróbce chemicznej, zawierają mniej substancji alergizujących niż większość powszechnie dostępnych tkanin. Są one zupełnie naturalne, przyjemne dla ciała, stanowią doskonałą izolację cieplną, jednak dobrze przepuszczają powietrze. W wysokich temperaturach dają uczucie chłodu i świeżości, natomiast zimą skutecznie zabezpieczają przed niskimi temperaturami.
Materiały z konopi nie powodują reakcji alergicznych, nie podrażniają skóry, będąc idealnym produktem dla osób wrażliwych na substancje uczulające lub innymi problemami dermatologicznymi. Także cierpiący na nadmierną potliwość docenią zalety tkaniny, która ogranicza wchłanianie nieprzyjemnych zapachów.
Konopie posiadają mocniejsze włókna od bawełny, a ich naturalność, ekologiczność i brak syntetycznych komponentów daje gwarancję pełnej biodegradowalności.
Branża papierniczo-celulozowa, ze względu na dużą zawartość celulozy, konopie są doskonałym surowcem do produkcji trwałego i dobrego jakościowo papieru. Papier konopny pozyskuje się z paździerzy, co daje producentom konopi dodatkowe, oprócz nasion lub włókna wykorzystane plonu. Produkcja papieru z konopi jest bardziej ekologiczna od tej z miazgi drzewnej, która bielona jest przy użyciu m.in. chloru, natomiast miazgę konopną można bieli się nadtlenkiem wodoru. Konopia, z racji tego iż jest rośliną jednoroczną, pochłaniającą duże ilości dwutlenku węgla, daje dużo większą wydajność z hektara, niż drzewa, potrzebujące wielu lat do osiągnięcia atrybutów użytkowych. Produkowana z włókna konopnego masa celulozowa odznacza się wysoką wytrzymałością mechaniczną, trwałością i elastycznością i porowatością. W związku z tymi cechami, nadaje się do produkcji papierów o wysokiej porowatości (bibułki do papierosów , papier na torebki herbaty, taśmy elektroizolacyjne, podłoże na papier powlekany), a także papierów odpornych na zerwanie i przetarcie (papier banknotowy, papiery wartościowe, papier biblijny, papier listowy).
Szkutnictwo, ze względu na dużą wytrzymałość i odporność na wilgoć włókna konopnego wytwarza się z niego elementy ożaglowania i takielunku, liny, sieci.
Branża chemiczna, olej z konopi wykorzystuje się do wytwarzania nietoksycznych farb, lakierów i detergentów. Zaletami tego surowca jest szybkie schnięcie, pozostawiające cienką, elastyczną warstwę, a także ekologiczność. Zarówno z włókna jak i łyka konopnego można wytwarzać biopolimery służące do wytwarzania i jako dodatek plastiku. W odróżnieniu od kompozytów wytwarzanych z ropy naftowej, tworzywa z konopi ulegają biodegradacji.
Branża kosmetyczna, konopie mają również swoje zastosowanie w kosmetyce. Olej konopny posiada wysokie wartości odżywcze i silne działanie regeneracyjne na poziomie komórek skóry, dzięki czemu czyści, odżywia i poprawia ich gospodarkę wodną. Kosmetyki na bazie oleju konopnego mogą być produkowane w sposób całkowicie ekologiczny, co daje duże możliwości rozwoju tej gałęzi.
Branża energetyczna, paździerze konopne doskonale nadają się, dzięki zawartości ligniny oraz celulozy jako surowiec energetyczny. Przy ich spalaniu wytwarzane jest więcej energii niż w procesie spalania drewna. Paździerze można przetwarzać na brykiet lub pellet. Konopie są także wartościowym zamiennikiem olejów napędowych dla silników diesla. Biopaliwo tego typu wytwarzane jest z mieszanki oleju konopnego z metanolem.
Opracowano na podstawie pracy dyplomowej: "Agrotechnika uprawy i kierunki przetwórstwa konopi włóknistych w Polsce", Tomasz Jawor, UP Poznań 2016.
- Z nasion konopi wytwarza się naturalnie bezglutenową mąkę, nie zawierającą cukru, skrobi i nasyconych tłuszczów. Ma orzechowy smak i ciemny, lekko zielonkawy kolor. Idealnie nadaje się do wszystkich rodzajów wypieków - chleba, ciast, naleśników, jak i wytwarzania produktów takich jak makarony czy kasze.
- Z nasion konopi wytłacza się olej, uzyskując bardzo zdrowy olej konopny, znajdujący się w ścisłej czołówce w gronie olejów roślinnych pod względem wartości zdrowotnych i wszechstronności zastosowań. Największą zaletę stanowi wysoka zawartość Niezbędnych Nienasyconych Kwasów Tłuszczowych (NNKT), czyli omega-3 i omega-6, stanowiących aż 80 proc. składu oleju konopnego. Wspomniane kwasy są niezbędnym elementem przebiegu wielu ważnych procesów zachodzących w organizmie człowieka, ale muszą być dostarczane zewnętrznie.
- Z nasion przygotowuje się także roślinne bardzo odżywcze mleko, wolne od substancji uczulających, będące alternatywą dla mleka pochodzenia zwierzęcego.
Branża medyczna
W branży medycznej zastosowanie mają nasiona, a także wiechy (kwiatostany groniaste złożone) zawierające liczne kannabinoidy, m.in. kanabidiol (CBD). Z nasion wytłacza się olej konopny, który w czystej postaci stanowi doskonały składnik diety oraz stanowi bazę do wytwarzania suplementów diety. Z wiech konopnych wytwarza się pastę CBD lub ekstrahuje olej z wysoką zawartością tego kannabinoidu.
Branża budowlana
Konopia, a właściwe paździerze konopne i włókno konopne, mają szerokie zastosowanie w branży budowlanej. Wykorzystanie materiałów roślinnych w budownictwie prowadzi do korzystnego bilansu dwutlenku węgla, ilość pochłoniętego i zmagazynowanego w czasie wzrostu w tkankach roślin, może przewyższyć ilości wyemitowane podczas produkcji oraz utylizacji reszty materiałów wykorzystanych przy powstawaniu budynku. Jest to o tyle istotne, iż bardzo duża część dwutlenku węgla wytwarzanego przez człowieka, powstaje właśnie z branży budowlanej.
Hempcrete czyli beton konopny, jest innowacyjnym, kompozytowym materiałem, którego podstawowym składnikiem są paździerze uzyskane w procesie obróbki konopi włóknistych. Spoiwem kompozytu jest wapno, które może być wzbogacone dodatkami oraz woda. Hempcrete może być wykorzystywany do budowy ścian, w kostrukcjach szkieletowych, izolacji dachu czy izolacji podłóg.
Włókno konopne wykorzystuje się do wytwarzania ekologicznego materiału izolacyjnego, stanowiącego pełnowartościowy zamiennik wszechstronnie stosowanych izolacji mineralnych, i kamiennych. Materiał ten wyróżnia się wysokimi właściwościami akustycznymi i termicznymi, a dzięki impregnacji przy pomocy naturalnej sody stanowi ochronę przeciwpożarową.
Obecne i przyszłe regulacje prawne oraz dyrektywy europejskie w zakresie ekologii, skupiają się coraz mocniej na ograniczeniu emisji dwutlenku węgla w różnych branżach i poszukiwaniu wydajniejszych sposobów osiągnięcia założonych ograniczeń emisyjnych. Hempcrete jest materiałem, który może odegrać istotną rolę w polityce zrównoważonego budownictwa, zapewniając korzystny bilans CO2 w czasie całego cyklu życia materiału.
Branża tekstylno-odzieżowa
Wykorzystanie konopi włóknistych w branży tekstylnej wraca do łask. Zalety ubrań z konopi doceniali już starożytni Egipcjanie i Grecy i aż do połowy XIX wieku były najczęściej stosowanym włóknem tekstylnym. Tekstylia konopne są jednymi z najwytrzymalszych materiałów pochodzenia naturalnego, m.in. pierwsze mocne dżinsy czy flaga USA produkowane były właśnie z włókien konopnych.
Od lat 90. XX wieku branża tekstylna coraz częściej znów sięga po ten surowiec. Z włókien konopnych produkuje się liny, sznurki i grube nici, dywany, maty, włókniny, worki filc, ale także delikatną i połyskującą przędzę, z której można wytwarzać lekkie i miłe w dotyku tkaniny. Obecnie poza dżinsami, rynek oferuje wiele innych wyrobów tekstylnych z surowca konopnego obejmujących ubrania, stroje sportowe, śpioszki i ubranka dla niemowląt i dzieci czy bieliznę. Produkty te wykonane z naturalnych włókien, nie poddawanych obróbce chemicznej, zawierają mniej substancji alergizujących niż większość powszechnie dostępnych tkanin. Są one zupełnie naturalne, przyjemne dla ciała, stanowią doskonałą izolację cieplną, jednak dobrze przepuszczają powietrze. W wysokich temperaturach dają uczucie chłodu i świeżości, natomiast zimą skutecznie zabezpieczają przed niskimi temperaturami.
Materiały z konopi nie powodują reakcji alergicznych, nie podrażniają skóry, będąc idealnym produktem dla osób wrażliwych na substancje uczulające lub innymi problemami dermatologicznymi. Także cierpiący na nadmierną potliwość docenią zalety tkaniny, która ogranicza wchłanianie nieprzyjemnych zapachów.
Konopie posiadają mocniejsze włókna od bawełny, a ich naturalność, ekologiczność i brak syntetycznych komponentów daje gwarancję pełnej biodegradowalności.
Inne kierunki przetwórstwa
Branża papierniczo-celulozowa, ze względu na dużą zawartość celulozy, konopie są doskonałym surowcem do produkcji trwałego i dobrego jakościowo papieru. Papier konopny pozyskuje się z paździerzy, co daje producentom konopi dodatkowe, oprócz nasion lub włókna wykorzystane plonu. Produkcja papieru z konopi jest bardziej ekologiczna od tej z miazgi drzewnej, która bielona jest przy użyciu m.in. chloru, natomiast miazgę konopną można bieli się nadtlenkiem wodoru. Konopia, z racji tego iż jest rośliną jednoroczną, pochłaniającą duże ilości dwutlenku węgla, daje dużo większą wydajność z hektara, niż drzewa, potrzebujące wielu lat do osiągnięcia atrybutów użytkowych. Produkowana z włókna konopnego masa celulozowa odznacza się wysoką wytrzymałością mechaniczną, trwałością i elastycznością i porowatością. W związku z tymi cechami, nadaje się do produkcji papierów o wysokiej porowatości (bibułki do papierosów , papier na torebki herbaty, taśmy elektroizolacyjne, podłoże na papier powlekany), a także papierów odpornych na zerwanie i przetarcie (papier banknotowy, papiery wartościowe, papier biblijny, papier listowy).
Szkutnictwo, ze względu na dużą wytrzymałość i odporność na wilgoć włókna konopnego wytwarza się z niego elementy ożaglowania i takielunku, liny, sieci.
Branża chemiczna, olej z konopi wykorzystuje się do wytwarzania nietoksycznych farb, lakierów i detergentów. Zaletami tego surowca jest szybkie schnięcie, pozostawiające cienką, elastyczną warstwę, a także ekologiczność. Zarówno z włókna jak i łyka konopnego można wytwarzać biopolimery służące do wytwarzania i jako dodatek plastiku. W odróżnieniu od kompozytów wytwarzanych z ropy naftowej, tworzywa z konopi ulegają biodegradacji.
Branża kosmetyczna, konopie mają również swoje zastosowanie w kosmetyce. Olej konopny posiada wysokie wartości odżywcze i silne działanie regeneracyjne na poziomie komórek skóry, dzięki czemu czyści, odżywia i poprawia ich gospodarkę wodną. Kosmetyki na bazie oleju konopnego mogą być produkowane w sposób całkowicie ekologiczny, co daje duże możliwości rozwoju tej gałęzi.
Branża energetyczna, paździerze konopne doskonale nadają się, dzięki zawartości ligniny oraz celulozy jako surowiec energetyczny. Przy ich spalaniu wytwarzane jest więcej energii niż w procesie spalania drewna. Paździerze można przetwarzać na brykiet lub pellet. Konopie są także wartościowym zamiennikiem olejów napędowych dla silników diesla. Biopaliwo tego typu wytwarzane jest z mieszanki oleju konopnego z metanolem.
Opracowano na podstawie pracy dyplomowej: "Agrotechnika uprawy i kierunki przetwórstwa konopi włóknistych w Polsce", Tomasz Jawor, UP Poznań 2016.
