UPRAWA
Konopie siewne (Cannabis sativa L., konopia włóknista) to gatunek rośliny jednorocznej, jarej, wiatropylnej należącej do rodziny konopiowatych (Cannabaceae Endl.), rodzaju Cannabis. Zależnie od ujęcia systematycznego są jedynym przedstawicielem monotypowego rodzaju konopie lub jednym z kilku wyodrębnianych gatunków.
Najczęściej funkcjonujący współcześnie podział zasadniczo wyróżnia 3 podgatunki gatunku Cannabis L., jednak to nie syntaksonomiczny podział konopi wpływa na uwarunkowania prawne związane z możliwością rolniczej uprawy tych roślin do celów przetwórczych:
Polskie odmiany konopi, głównie uprawiane w naszym kraju, przystosowane są do warunków klimatu umiarkowanie chłodnego. Konopie rozpoczynają kiełkowanie już w temperaturze 1 stopnia C w ciągu 7-12 dni. Bez uszkodzeń wytrzymują przymrozki wiosenne sięgające -7 stopni C, jednak w uprawie polowej najlepiej siać je do gleby o temperaturze 8 - 10 stopni C, co zapewnia równomierne wschody. Wraz ze wzrostem obniża się jej odporność na przymrozki. W okresie najbardziej intensywnego wzrostu (czerwiec – lipiec) wymagają dużych ilości wody oraz wysokiej temperatury. Wymagania cieplne konopi są stosunkowo wysokie, im wiosna i lato dłuższe, tym wyższy jest plon słomy i nasion. Czynnik ciepła, podobnie jak inne czynniki najistotniej wpływające na wzrost, wpływa najmocniej w okresie od pączkowania do kwitnienia. Ze zjawisk pogodowych największym zagrożeniem są gradobicia, powodujące złamania i ścięcia łodyg, a także woda utrzymująca się na powierzchni gleby.
Konopie z racji wytwarzania wyjątkowo dużych ilości masy wykazują duże zapotrzebowanie na wszystkie składniki pokarmowe, zwłaszcza azot, potas, fosfor, wapń i magnez. Uzyskanie wysokich plonów konopi możliwe jest wtedy, gdy uprawiane są na glebach zapewniających dobre przewietrzanie i posiadających zdolność do akumulowania wody. Czynniki te pozostają w prostej zależności z porowatością gleby, czyli sumy wszystkich wolnych przestrzeni znajdujących się w glebie. Na podstawie rozpatrzenia warunków glebowych, można dojść do wniosku, że najlepszymi glebami są gleby żyzne, czarnoziemy, czarne ziemie, względnie gleby bielicowe, ale będące w wysokiej kulturze. Wymagany odczyn do uprawy konopi mieści się w przedziale ph 6,5-7,6. Silny system korzeniowy sięgający nawet do 2 m wykazuje duże zdolności do pobierania składników z głębokich warstw gleby. Należy pamiętać jednak o tym, że intensywne pobieranie składników pokarmowych przez konopie prowadzi do silnego wyczerpania zapasu tych związków w glebie.
Konopie można uprawiać na glebach mineralnych i torfowych. Do uzyskania wysokich plonów wymagają stanowiska z glebą żyzną i głęboką, o dobrze uregulowanych stosunkach wodnych, mocno zasobnych w składniki pokarmowe oraz próchnicę i wapno, obojętnym lub lekko alkalicznym odczynie, nie zaskorupiających się, przewiewnych, ale dobrze zatrzymujących wodę. Można je uprawiać również na glebach średnich, jednak istotne jest odpowiednie nawożenie i niskie zachwaszczenie. Gleby torfowe również nadają się do uprawy konopi pozwalając na otrzymanie wysokiego plonu słomy, lecz wiąże się to ze spadkiem jakości włókna.
Dobrym przedplonem są rośliny okopowe uprawiane na oborniku (ziemniaki, buraki), rośliny motylkowe (facelia, koniczyna, lucerna, groch, wyka, peluszka) lub w mniejszym stopniu rośliny kłosowe (owies, jęczmień, pszenica).
Podstawowym zabiegiem jesiennym jest jak najgłębsza orka przedzimowa (25 cm i więcej), w celu zmagazynowania opadów jesienno-zimowych, która pozostawia rolę na zimę w ostrej skibie. Zastosowanie dodatkowo orki z pogłębiaczem wpływa korzystnie na wysokość i jakość póĽniejszych plonów.
Wiosną, gdy gleba odpowiednio do wykonywania zabiegów podeschnie, przygotowuje się ją do wysiewu przede wszystkim przy użyciu bron, włóki i kultywatora. Zastosowanie bron bądĽ kultywatora wyrówna pole uprawne, oczyści je z chwastów oraz zapobiegnie intensywnemu parowaniu wody z gleby. W niektórych przypadkach zabiegi te należy wykonać kilkakrotnie, aż do wysiewu, w celu walki z chwastami oraz zapobieganiu zaskorupiania się gleby.
Wspólnotowy Katalog Odmian Roślin Rolniczych zawiera 52 odmiany konopi, które można uprawiać w Polsce i całej Unii Europejskiej. Materiał nasienny konopi włóknistych na plantacjach nasiennych i przemysłowych w Polsce musi posiadać kategorię elitarny lub kwalifikowany w rozumieniu krajowych przepisów o nasiennictwie. Wysiew tego rodzaju materiału potwierdza się dokumentem zakupu nasion oraz etykietą dołączoną do opakowania z nasionami.
Opracowano na podstawie pracy dyplomowej: "Agrotechnika uprawy i kierunki przetwórstwa konopi włóknistych w Polsce", Tomasz Jawor, UP Poznań 2016.
Najczęściej funkcjonujący współcześnie podział zasadniczo wyróżnia 3 podgatunki gatunku Cannabis L., jednak to nie syntaksonomiczny podział konopi wpływa na uwarunkowania prawne związane z możliwością rolniczej uprawy tych roślin do celów przetwórczych:
- Konopie siewne (Cannabis sativa subsp. sativa);
- Konopie indyjskie (Cannabis sativa subsp. indica);
- Konopie dzikie (Cannabis sativa var. ruderalis, C. ruderalis).
Polskie odmiany konopi, głównie uprawiane w naszym kraju, przystosowane są do warunków klimatu umiarkowanie chłodnego. Konopie rozpoczynają kiełkowanie już w temperaturze 1 stopnia C w ciągu 7-12 dni. Bez uszkodzeń wytrzymują przymrozki wiosenne sięgające -7 stopni C, jednak w uprawie polowej najlepiej siać je do gleby o temperaturze 8 - 10 stopni C, co zapewnia równomierne wschody. Wraz ze wzrostem obniża się jej odporność na przymrozki. W okresie najbardziej intensywnego wzrostu (czerwiec – lipiec) wymagają dużych ilości wody oraz wysokiej temperatury. Wymagania cieplne konopi są stosunkowo wysokie, im wiosna i lato dłuższe, tym wyższy jest plon słomy i nasion. Czynnik ciepła, podobnie jak inne czynniki najistotniej wpływające na wzrost, wpływa najmocniej w okresie od pączkowania do kwitnienia. Ze zjawisk pogodowych największym zagrożeniem są gradobicia, powodujące złamania i ścięcia łodyg, a także woda utrzymująca się na powierzchni gleby.
Konopie z racji wytwarzania wyjątkowo dużych ilości masy wykazują duże zapotrzebowanie na wszystkie składniki pokarmowe, zwłaszcza azot, potas, fosfor, wapń i magnez. Uzyskanie wysokich plonów konopi możliwe jest wtedy, gdy uprawiane są na glebach zapewniających dobre przewietrzanie i posiadających zdolność do akumulowania wody. Czynniki te pozostają w prostej zależności z porowatością gleby, czyli sumy wszystkich wolnych przestrzeni znajdujących się w glebie. Na podstawie rozpatrzenia warunków glebowych, można dojść do wniosku, że najlepszymi glebami są gleby żyzne, czarnoziemy, czarne ziemie, względnie gleby bielicowe, ale będące w wysokiej kulturze. Wymagany odczyn do uprawy konopi mieści się w przedziale ph 6,5-7,6. Silny system korzeniowy sięgający nawet do 2 m wykazuje duże zdolności do pobierania składników z głębokich warstw gleby. Należy pamiętać jednak o tym, że intensywne pobieranie składników pokarmowych przez konopie prowadzi do silnego wyczerpania zapasu tych związków w glebie.
Konopie można uprawiać na glebach mineralnych i torfowych. Do uzyskania wysokich plonów wymagają stanowiska z glebą żyzną i głęboką, o dobrze uregulowanych stosunkach wodnych, mocno zasobnych w składniki pokarmowe oraz próchnicę i wapno, obojętnym lub lekko alkalicznym odczynie, nie zaskorupiających się, przewiewnych, ale dobrze zatrzymujących wodę. Można je uprawiać również na glebach średnich, jednak istotne jest odpowiednie nawożenie i niskie zachwaszczenie. Gleby torfowe również nadają się do uprawy konopi pozwalając na otrzymanie wysokiego plonu słomy, lecz wiąże się to ze spadkiem jakości włókna.
Dobrym przedplonem są rośliny okopowe uprawiane na oborniku (ziemniaki, buraki), rośliny motylkowe (facelia, koniczyna, lucerna, groch, wyka, peluszka) lub w mniejszym stopniu rośliny kłosowe (owies, jęczmień, pszenica).
Podstawowym zabiegiem jesiennym jest jak najgłębsza orka przedzimowa (25 cm i więcej), w celu zmagazynowania opadów jesienno-zimowych, która pozostawia rolę na zimę w ostrej skibie. Zastosowanie dodatkowo orki z pogłębiaczem wpływa korzystnie na wysokość i jakość póĽniejszych plonów.
Wiosną, gdy gleba odpowiednio do wykonywania zabiegów podeschnie, przygotowuje się ją do wysiewu przede wszystkim przy użyciu bron, włóki i kultywatora. Zastosowanie bron bądĽ kultywatora wyrówna pole uprawne, oczyści je z chwastów oraz zapobiegnie intensywnemu parowaniu wody z gleby. W niektórych przypadkach zabiegi te należy wykonać kilkakrotnie, aż do wysiewu, w celu walki z chwastami oraz zapobieganiu zaskorupiania się gleby.
Wspólnotowy Katalog Odmian Roślin Rolniczych zawiera 52 odmiany konopi, które można uprawiać w Polsce i całej Unii Europejskiej. Materiał nasienny konopi włóknistych na plantacjach nasiennych i przemysłowych w Polsce musi posiadać kategorię elitarny lub kwalifikowany w rozumieniu krajowych przepisów o nasiennictwie. Wysiew tego rodzaju materiału potwierdza się dokumentem zakupu nasion oraz etykietą dołączoną do opakowania z nasionami.
Opracowano na podstawie pracy dyplomowej: "Agrotechnika uprawy i kierunki przetwórstwa konopi włóknistych w Polsce", Tomasz Jawor, UP Poznań 2016.
